Làm gì để có văn hóa ? -KS. Doãn Mạnh Dũng

Ngày 24/11/2021 tại Thủ đô Hà Nội , giới tinh hoa Việt Nam họp bàn về văn hóa. Tôi lắng nghe và đọc những bài viết của nhiều người. Có người đặt câu hỏi : Văn hóa là gì và làm gì để có văn hóa ?

Với quan điểm “ Văn hóa là hành vi của con người như nói, viết và hành động của con người đối với con  người và  với môi trường thiên nhiên”, vì vậy đối tượng của  hành vi là con người và môi trường thiên nhiên.

Con người  

Đất nước Việt Nam trước 9/1945 là một đất nước bị đô hộ. Người có văn hóa là người tìm cách đóng góp cho độc lập tự do của đất nước.

Sau năm 1954, người có văn hóa là người tìm cách thực hiện thống nhất đất nước.

Sau khi thống nhất đất nước năm 1975, người có văn hóa là người tìm cách hòa giải, hòa hợp dân tộc và đưa ra giải pháp thiết thực để thực hiện lời Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 2/9/1945 và cùng nhau kiến quốc.

Khi đối diện với đại dịch, người có văn hóa phải nghiêm túc thực hiện các quy định chống dịch của cộng đồng và giúp cộng đồng vượt qua đại dịch theo năng lực của chính mình.

Để xã hội phát triển ổn định và bền vững, người có văn hóa là không vi phạm pháp luật trong  sản xuất hay làm dịch vụ, nhận đồng tiền công khai và minh bạch. Những người đó được gọi là người lương thiện. Khi người lương thiện giúp đở người khác vượt qua hoạn nạn thì gọi là người tử tế. Khi người tử tế dám hy sinh tính mạng hay tài sản của mình để giúp cộng đồng vượt qua khó khăn, nguy hiểm thì đó là người anh hùng.

Môi trường thiên nhiên

Người có văn hóa là cần biết bảo vệ môi trường sống của cộng đồng. Bạn đưa ra một dự án kinh doanh, dự án đó cần bảo vệ môi trường sống cho con người : không gây ô nhiểm nước, không khí , tiếng ồn. Dự án phải bảo đảm môi trường ổn định và bền vững.

Nhiều người nói về văn hóa nhưng hành vi lại thiếu văn hóa

Sự trả thù và chiếm đoạt là hành vi thời hoang dã. Sự trả thù ở đây là sự thiếu khoan dung với quá khứ. Lịch sử loài người là quá trình tiến hóa từ hoang dã đến tương lai. Sự việc ngày hôm qua đã là quá khứ. Nếu nhận thức thiếu tính lịch sử, thiếu sự khoan dung  thì con người buộc phải dừng lại. Sự trả thù, đưa con người vào vòng xoáy thù hận và không thể có hạnh phúc . Sự chiếm đoạt  quyền lực để có danh, có vật chất và tình dục là hành vi thiếu văn hóa mang tính phổ biến của xã hội hôm nay.

Không ít chính trị gia nói về lòng yêu nước, nhưng những ngày đất nước đối diện với bom đạn chẵng biết họ đang ẩn nấp ở đâu. Hôm nay họ thường xuyên rao giảng về lòng yêu nước. Có chính trị gia vừa viết sách dạy về đạo đức, sách vừa in, chưa phát hành thì họ đã phải đứng trước vành móng ngựa để trả lời về đạo đức của chính họ.

Khi đất nước thực hiện chương trình kiến quốc, không ít các chính trị gia đưa ra các dự án  gây tổn thất cho ngân quỹ của đất nước để họ có danh, có tiền tiếp tục có chức cao hơn, vinh thân phì gia, con cháu lại tiếp tục chiếm đoạt quyền lực để có chức  và giàu hơn,  mặc cho dân chúng nghèo khổ vì các dự án của chính họ.

Với tư duy của kẻ nô lệ, họ tìm mọi cách bán tài nguyên đất nước  để lấy tiền hoa hồng  và sau đó trốn ra định cư ở nước ngoài.

Việc phát triển hệ thống kinh doanh sổ xố đã khuyến khích văn hóa may,rũi . Đó là khởi đầu để đưa con người bước vào con đường cờ bạc và kích thích  con người vào con đường kiếm tiền từ ma túy. Họ kiếm tiền bằng mọi giá, dù họ biết hành vi của mình  đem đến thảm họa cho xã hội. Đây là nguyên nhân sâu xa của các tội phạm đang ngày càng gia tăng tại Việt Nam. Bản chất cờ bạc là tham vọng chiếm đoạt đồng tiền từ đồng loại. Ở Việt Nam, đâu đâu cũng thấy nhiều loại hình đõ đen … từ nhà dân đến nhà quan. Trên báo chí, người ta đua nhau hướng dẩn các thủ thuật để làm giàu nhanh nhất. Tệ nạn mê tín, lừa đảo, mua bán đa cấp để kiếm tiền. Hơn thế nữa, có người lại sử dụng sự nổi tiếng để kiếm tiền bằng danh nghĩa hoạt động từ thiện. Thật là : mua danh ba vạn, bán danh ba đồng. Đó là văn hóa hoang dã đang tàn phá cả một dân tộc.

Nói cách khác, để có văn hóa,  người Việt Nam cần thay thế văn hóa trả thù và chiếm đoạt bằng văn hóa cống hiến và khoan dung./.