Ưu tiên trí tuệ nhân tạo 4.0 hay đầu tư chọn cách sử dụng tối ưu tài nguyên thiên nhiên ?
Việc chọn lựa tài nguyên để khai thác là bước đi có tính quyết định sự phát triển ổn định cho địa phương hay cho cả đất nước. Sau khi đã chọn lựa đúng đắn tài nguyên thiên nhiên thì công nghệ sẽ quyết định sự thành công trong cạnh tranh. Cả thế giới bước vào giai đoạn kinh tế trí thức 4.0 là minh chứng nhu cầu ngày càng cao của tài nguyên trí tuệ. Nhưng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong sản xuất hay làm dịch vụ chỉ có hiệu quả sau khi đã thực hiện xong bước chọn lựa tài nguyên.
Việt Nam đã có quá nhiều bài học lớn. Khi xác định vị trí cảng biển hay luồng tàu biển sai thì chi phí cho nạo vét để duy trì độ sâu là vô cùng lớn trong vốn đầu tư, thậm chí không thể nạo vét. Hơn nữa nếu định vị cảng đầu mối sai thì sẽ gây ra lảng phí cơ sở hạ tầng logictic khi phải thay đổi cảng đầu mối.
Thành phố Hồ Chí Minh xác định khai thác luồng Soài Rạp để chuyển cảng Sài Gòn về Hiệp Phước đã trên 20 năm nhưng đến nay vẩn chưa thể thực hiện như kế hoạch ban đầu.
Nam Bộ đã định vị sai kênh Quan Chánh Bố nên hàng hóa các tỉnh ĐBSCL sẽ còn có giá thành vận tải cao trong quá trình xuất và nhập khẩu trong nhiều năm nữa.
Quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh sai nên gây ra hiện tượng ngập úng khi mưa lớn, triều cường. Nay lại đổ tiền vào tìm công nghệ để khắc phục ngập úng. Vì vậy việc quy hoạch tuân theo quy luật của tự nhiên hay gọi là xây dựng theo tự nhiên mang bản chất sử dụng tối ưu tài nguyên thiên nhiên là giải pháp khôn ngoan hơn.
Cảng Dung Quất được xác nhận là sâu và kín gió như các tài liệu báo cáo ban đầu vào giữa thập niên 1990 nhưng thực tế thì ngược lại. Mới đây một kế hoạch xây dựng nhà máy thép tại Dung Quất được đề xuất phải gắn liền với nhiều chi phí nạo vét và nhu cầu đổ chất thải. Việc xác định tài nguyên cảng ở đây không đúng đã gây hệ lụy cho nhiều thế hệ.
Các ví dụ trên là những bài học lớn chỉ ra rằng với một quốc gia nghèo và lạc hậu như Việt Nam việc lựa chọn giải pháp tối ưu sử dụng tài nguyên thiên là bước đi đầu tiên có ý nghĩa sống còn và quan trọng hơn nhiều việc ồ ạt đầu tư công nghệ trí tuệ nhân tạo 4.0.
KS Doãn Mạnh Dũng
