Cảng” nước sâu” Lạch Huyện hỏi và đáp giữa PV Hồng Minh và KS Doãn Mạnh Dũng

25 Tháng Mười, 2012

Với cách lập luận trên rõ ràng ở Việt Nam chi có 4 cảng nước sâu : Vân Phong, Cam Ranh – Khánh Hòa, Vũng Rô – Phú Yên và cảng Sơn Dương đang xây dựng ở Hà Tỉnh.

Phóng viên Hồng Minh : Là người có nhiều năm nghiên cứu và có những đề xuất khá táo bạo trong việc lựa chọn vị trí thích hợp cho việc xây dựng một số cảng biển trước đây, theo Ông cần có những lưu ý gì khi chọn địa điểm xây dựng cảng cửa ngõ quốc tế và cảng trung chuyển quốc tế?

KS Doãn Mạnh Dũng:
Cảng chỉ có hai cấp độ : trung chuyển và vệ tinh. Cảng cửa ngõ không có độ sâu của cảng trung chuyển thực chất chỉ là cảng vệ tinh. Việc sử dụng tên “cảng cửa ngõ “chỉ góp phần tạo ảo giác yên tâm cho nhà đầu tư tài chính.
Khi quyết định xây dựng cảng cửa ngõ, điều cần nhất phải khẵng định đó là cảng trung chuyển hay cảng vệ tinh.Nếu là cảng trung chuyển phải có đủ độ sâu trên 18m. Nếu quyết định là cảng vệ tinh thì điều quan trong nhất là cần biết nó sẽ là vệ tinh cho cảng nào. Vì khi có cự ly ta mới biết loại tàu nào kinh tế nhất từ cảng cữa ngõ đến cảng trung chuyển.Từ Hải Phòng đi Hồng Kong là 469 hải lý. Còn từ Hải Phòng đi vịnh Vân Phong là 538 hải lý.Với cự ly trên, cảng Hải Phòng chỉ cần loại tàu 2 đến 3 vạn tấn để gom công-ten-nơ là hợp lý. Chúng ta cần nhớ Việt Nam có 3444km bờ biên. Nếu Việt Nam chi có duy nhất bờ biển Hải Phòng hay chỉ có duy nhất bờ biển Vũng Tàu thì cách hoạch địch cảng biển của Việt Nam sẽ rất khác nhau.

Việc xây dựng cảng trung chuyển là một chương trình cạnh tranh quốc gia vì vậy giao cho địa phương hoạch định quản lý khu kinh tế Vân Phong là một sai lầm. Để có cảng trung chuyển quốc tế với cảng Vân Phong không thể thiếu hoạch định các tuyến hậu phương đường sắt và đường bộ nối với Tây nguyên,Kambodia,Lào, Thái. Việc hình thành khu kinh tế mở Vân Phong là tiền đề cho một cảng trung chuyển quốc tế nhưng rất tiếc chưa được quan tâm.

Phóng viên Hồng Minh :Theo đánh giá của Bộ GTVT thì đề xuất của Công ty TNHH Sơn Trường mới dừng ở mức ý tưởng, chưa đảm bảo quy trình, quy phạm hiện hành, không có cơ sở đảm bảo tính khả thi về kinh tế-kỹ thuật. Cá nhân Ông đánh giá thế nào về đề xuất của Sơn Trường?

KS Doãn Mạnh Dũng :

Mô hình cảng Lạch Huyện ( nguồn : SNP – Saigon New Port)

Ảnh chụp vệ tinh của Jica ( Nhật đầu thập niên 1990) : Mùa lũ gió Nam đưa sa bồi từ cửa Nam Triệu đẩy lên nam Cát Bà

Hình trên nhìn rõ : Lưỡi sa bội đang bồi lấp luồng Lạch Huyện ( Mỗi ô vuông là 1 km2)

Tôi chưa tiếp cận được bản vẽ bố cục cảng của Công ty TNHH Trường Sơn nên chưa thể đưa ra lời bình luận chi tiết. Nhưng về nguyên tắc, phía nam đảo Cát Bà bị bồi lấp bởi dòng biển tầng mặt đẩy phù sa từ cửa Nam Triệu lên phía bắc vào mùa lũ ở Sông Hồng. Lưỡi bồi này gây ra khả năng phải nạo vét lớn nếu tăng độ sâu luồng vào cữa Lạch Huyện. Chính vì đặc điểm này, theo thời gian lưỡi bồi sẽ kéo nhanh phủ toàn bộ phía nam đảo Cát Bà và kéo về hướng đông. Khi nghiên cứu về lý thuyết hướng dòng sông ra biển, tôi thấy biên độ thủy triều vùng bờ biển bắc Quảng Ninh cao hơn vùng nam Quảng Ninh nên phù sa sông Hồng có xu hướng dịch chuyển từ nam lên bắc vùng Hạ Long.Đó là hiện tượng không tốt trong việc bảo vệ vịnh Hạ Long. Vì vậy việc nạo vét sông Cấm và cửa Nam Triệu hay việc đổ chất thải trong quá trình nạo vét cần quan tâm đến hiện tượng này. Với các hiện tượng trên, tôi chỉ mong khai thác luồng Lạch Huyện cho tàu 2-3 vạn tấn với mức nạo vét khiêm tốn và chi phí có thể chấp nhận. Nhưng khi đã sử dụng luồng 2-3 vạn tấn thì tốt nhất đưa cảng vào sâu trong nội thủy để nối với đường sắt. Vì tư tưởng này tôi không tán thành xây dựng cảng 2-3 vạn tấn tại cửa Lạch Huyện.

Phóng viên Hồng Minh : Vậy, phương án nào là tối ưu nhất khi xây dựng cảng Lạch Huyện?

KS Doãn Mạnh Dũng:
Trước đây nhiều năm, tôi đã đưa ra ý tưởng xây dựng cảng vệ tinh cho Hồng Kong hay Vân Phong tại sông Ruột Lợn- Hải Phòng,Tôi chỉ sử dụng luồng Lạch Huyện cho tàu tối đa 3 vạn tấn, còn cảng thì xây dựng khu vực bên trong.Cảng phải chống được sự bồi lấp của dòng sông Cấm nhưng vẩn có thể đưa đường sắt nối từ Côn Minh vào cảng. Quan điểm tôi tại Hải Phòng chỉ nên xây dựng cảng vệ tinh. Còn trường hợp chính quyền muốn xây dựng cảng nước sâu thì chỉ nên xây dựng tại đông nam đảo Cát Bà.Vị trí nầy có đô sâu tự nhiên và dể cải tạo. Với mô hình cảng nước sâu này thì có thể nâng độ sâu đến -18m, nhưng đường bộ và sắt ra cảng sẽ có nhiều khó khăn.

Mô hình cảng vệ tinh Hải Phòng