Giấc mơ tại Hội An- PGS.TS Hoàng Xuân Nhuận

Thế nhưng, đến Hội An, chúng tôi chỉ được tham quan những dấu ấn vật thể còn sót lại, ăn một vài món bản địa, mua hàng dệt may với chất lượng tầm tầm. Không khí “phi vật thể” của một thương cảng sầm uất khi xưa vẫn chưa có dịp hồi phục lại.                                 

Tôi và con gái ngồi bệt trên hè phố, ăn một bát chè quê tầm tầm với giá đắt gấp 1,5 so với một bát chè sành điệu tại Huế. Vừa ăn chúng tôi vừa chìm đắm vào một giấc mơ đẹp mà trên bến là hàng hoá chính phẩm từ các miền đất mà Hội An đã từng giao thương được chất đầy ắp trong các thương điếm.

Này nhé, một thương gia Nhật trong vai của  Momofuku Ando giới thiệu món mì ăn liền nổi tiếng mà ông ấy đã phát kiến. Người Indonesia chào mời áo sơ mi bằng thứ vải thủ công nổi tiếng của họ (chà quên mất tên). Còn mấy bác Ấn Độ thì nay đã bỏ hẳn nghề bán vải và chuyển đổi cơ cấu việc làm sang quảng bá những phần mềm dạy học từ xa mà T. Friedman sau khi đi thăm Bangalore về đã viết trong cuốn The World Is Flat.

Những hiệu may, đồ mỹ nghệ và các loại sản vật của VN thì được tổ chức có quy củ theo phường hội. Cà phê Ban Mê Thuột, tiêu Phú Quốc, hành khô Phú Quý, nón bài thơ Huế, lụa Hà Đông v.v… và ngoài ra có cả một sàn giao dịch nông lâm thuỷ sản, đặc biệt là lúa và cá basa – thế mạnh của vùng đất miền Tây Nam Bộ.

Muốn mua gì tuỳ thích, bán lẻ, bán buôn và thương mại điện tử đều minh bạch và tiện lợi. Đặc biệt, là chất lượng hàng hoá đều được kiểm soát chặt chẽ, giá cả được niêm yết rõ ràng và là giá gốc tại thương cảng. Bằng những hoạt động thương mại chuyên nghiệp và lấy chữ tín làm đầu “thiên đường” mua sắm Hội An đang từng bước được khôi phục.

Còn dưới sông là chuỗi nhà hàng được thiết kế mô phỏng những con tàu nổi tiếng của thế giới sau thời phục hưng. Đó là chiếc tàu buồm Trung quốc (Junk) mà Marco Polo đã dùng để đón công chúa Nhà Nguyên đi làm dâu ở xứ Ba Tư. Lên tàu, du khách được thưởng thức ẩm thực Trung Quốc. Nếu có tiền và chịu chơi họ có thể gọi những món ăn kỳ thú mà Từ Hy Thái hậu đã buộc phải khao các sứ thần phương Tây sau cuộc chiến tranh Thuốc phiện. Tuy nhiên hai cha con tôi chắc là chỉ dám gọi món vịt quay Bắc Kinh thôi, nhưng lỡ mà mẹ kịp thời can thiệp thì chỉ được ăn mì vằn thắn là cái chắc.  

Xa xa đằng kia là chiếc São Gabriel mà Vasco Da Gama đã dùng để vượt qua mũi Hảo Vọng Giác đến tận xứ Calicut (Ấn Độ) để qua mặt đế quốc Bizantin thiết lập quan hệ giao thương trực tiếp giữa châu Âu và châu Á. Chúng tôi không rành về ẩm thực Bồ Đào Nha, nhưng chắc rằng trên con tàu đó thì rựu Porto hẳn được đựng bằng thùng tô nô gỗ.

Thật là may, vì chúng tôi có mặt tại Hội An vào đúng dịp hạ thuỷ khách sạn nổi 6 sao, được mô phỏng theo kiểu tàu Eastindiaman (thế kỷ XVIII) của công ty Đông Ấn. Nó được hoàn thiện gấp rút và sang năm sẽ được khai trương. Nhất định là hai cha con mình phải có mặt bằng mọi giá, bởi lẽ ông chủ hứa rằng một trăm du khách đầu tiên được ăn thoải mái tôm hùm và cá hồi miễn phí, còn sau đó thì các nhà doanh nghiệp từ khắp mọi nơi sẽ đến bàn chuyện làm ăn và thanh toán bằng rất nhiều USD!!!.

Các con tàu vào thời vàng son của Hội An thường dài không quá 50m, rộng khoảng 20m, vì vậy tuyến bến hiện nay thừa sức để bố trí 6 con tàu đại diện cho các xứ xở Nhật Bản, Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ, Ả Rập và Châu Âu, nhưng trước mắt có lẽ chi cần 3 để tạo bầu không khí bản địa của vùng Đông Á – ASEAN.

Năm bát chè đã bị vét nhẵn, đã đến lúc thanh toán và trở về với thực tại. Tuy nhiên trên đường rời khỏi Hội An, hai cha con chúng lôi đều bị ám ảnh bởi câu hỏi, tại sao Hội An chưa phải là một điểm đến trong mơ? Do thiếu vốn hay là thiếu tư duy?

Dù sao đi nữa cũng nên phác thảo một ý tưởng và post lên mạng. Biết đâu vào một ngày đẹp trời nào đó nó lọt vào mắt của hậu duệ Vasco Da Gama và mọi chuyện sẽ bắt đầu diễn ra theo như đúng trong mơ.  

Hà Nội ngày 02/03/2010

PGS. TS. Hoàng Xuân Nhuận