Thế giới thiếu “nhà triết học” mà thừa “nhà học triết”
Nhà triết học cũng vậy, đề xuất một học thuyết để tổ chức xã hội hướng đến văn minh nhưng khi học thuyết đó chỉ đưa xã hội đến sự hổn loạn thì kẻ đề xuất không phải là nhà triết học mà thực ra là nhà học triết.
Lịch sử thế giới đã chỉ ra rằng : rất thiếu nhà triết học mà rất thừa những nhà học triết.
Nhà tư bản tìm lợi nhuận từ 3 loại Tài nguyên theo thứ tự : Tài nguyên sức lao động cơ bắp của người công nhân; Tài nguyên thiên nhiên và Tài nguyên trí tuệ. Tài nguyên sau đem lại nhiều lợi nhuận hơn tài nguyên trước. Vì vậy mâu thuẩn giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản không phải là mâu thuẩn đối kháng như những nhà học triết đã vội vàng đề xướng.
Để trở thành nhà triết học, Spinoza (1633-1677 ) người Hà Lan gốc Do thái đã học nghệ thuật mài kính để kiếm sống. “ Sau khi Spinoza qua đời, ảnh hưởng đầu tiên mà ông để lại cho nhân loại là một sự sợ sệt” ( Trg 179- Câu chuyện triết học- Will Durant – NXB Thời Đại và Hông Đức- 2014) vì ông đã đốt lên ngọn nến chỉ đường trong đêm tối cho nhân loại.
Để một dân tộc độc lập “Spinoza không đồng ý với những cuộc thương thuyết bí mật giữa các quốc gia. Ông cho rằng những cuộc thương thuyết mật là bước đầu của sự độc tài. ” ( Trg 178- Câu chuyện triết học- Will Durant – NXB Thời Đại và Hông Đức- 2014). Để hiểu lời khuyên trên, người Việt Nam đã phải trả bằng quá nhiều xương máu.
Quyền sở hữu vũ khí của người dân Mỹ là từ lời khuyên của Spinoza : “ Người dân có quyền cất giữ vũ khí sau khi chiến tranh đã chấm dứt.” ( Trg 178- Câu chuyện triết học- Will Durant – NXB Thời Đại và Hông Đức- 2014). Vì Spionoza đã chỉ ra “Quyền lực của các quốc gia ngày nay không khác gì quyền lực của những người nguyên thủy, có nghĩa là nó đồng hóa với sức mạnh” ( Trg 175- Câu chuyện triết học- Will Durant – NXB Thời Đại và Hông Đức- 2014). Từ ánh sáng chỉ đường của Spinoza, nước Mỹ đã chấp nhận người dân được sở hữu súng. Có lẽ nhờ vậy những kẻ thích thống trị kẻ khác phải đối mặt với khả năng bị loại trừ khỏi đời sống xã hội Mỹ từ lúc chúng bắt đầu xuất hiện.Cho nên khó xuất hiện kẻ độc tài giữ được quyền lực ở cấp cao trong chính quyền nước Mỹ.
Sau Spinoza là Voltaire – nhà đại văn hào và cũng là nhà triết học người Pháp ( 1694-1778). Kế tiếp theo nhân loại lại có ngôi sao bất diệt Immanuel Kant- người Đức. Nhưng người có cái nhìn tinh anh là nhà triết học Will Durant – người Mỹ ( 1886-1981). Trong vườn hoa trăm sắc ngàn hương của triết học, Will Durant đưa ra lời kết bất ngờ : để trở thành một nhà triết học, trước hết bạn hảy là đệ tử của Immanuel Kant. Tôi cố gắng tìm những suy nghĩ của nhân loại về I. Kant. Tôi tin rằng I. Kant đã thành công vì đã hướng dẩn nhân loại phương pháp suy nghĩ theo lớp. Đó là công cụ giúp trí tuệ loài người hiểu ngày càng nhiều hơn quy luật tự nhiên và quy luật xã hội.
Để chính danh là nhà triết học, chỉ nên đưa ra học thuyết hữu ích cho xã hội, giúp loài người cùng tồn tại, cùng hướng đến văn minh. Ngày hôm nay, con người phải biết yêu con người hơn ngày hôm qua và ngày mai cuộc sống vật chất và tinh thân phải tốt hơn ngày hôm nay.
Hảy lắng nghe lời khuyên của I. Kant :
“Ta hảy tìm hạnh phúc cho kẻ khác, nhưng cho chính ta, thì hảy tìm sự hoàn thiện , dù nó đem lại cho ta hạnh phúc hay đau khổ “Trg 234- Câu chuyện triết học- Will Durant – NXB Thời Đại và Hông Đức- 2014”.
KS Doãn Mạnh Dũng
