Vì sao nhiều dự án Cảng Biển gặp khó khăn khi khai thác !
Chính vì lợi ích của các quốc gia gần nhau và các nhóm lợi ích khác nhau nên việc đưa ra những quan điểm “khoa học” để định vị đúng cho một cảng biển đã mang theo tính ” không trung thực ” và thậm chí là “sự lừa đảo” có bài bản để đạt được mục tiêu trong cạnh tranh dịch vụ cảng biển. Đó là bí mật trong kinh doanh của doanh nghiệp khai thác dịch vụ Cảng Biển. Thậm chí đó là bí mật quốc gia với một cảng đang cạnh tranh trong vai trò cảng Trung chuyển Quốc tế trong khu vực.
Việc định vị được một cảng biển đòi hỏi tích hợp trí tuệ của nhiều lỉnh vực khác nhau và cả sự trãi nghiệm nhiều năm trong thực tế. Vì vậy giá trị của sự định vị cảng biển là rất lớn với nhiều công sức của nhóm chuyên gia và doanh nghiệp. Sự kiện sau sẽ giải thích giá trị của việc định vị cảng biển.
Ngày 14/12/1994, một Tập đoàn của Mỹ ( xin được thay tên của Tập đoàn là Tập đoàn Mỹ .) gửi thư đến Chính quyền địa phương của Việt Nam đưa ra hai nguyên tắc sau để nghiên cứu cảng biển cho ĐBSCL :
1/ Nếu kết quả khảo sát là thật sự khả thi cho các nhà Đầu tư thì Tập đoàn Mỹ được quyền đầu tư Cảng Biển này theo phương thức B.O.T và quyền đó là quyền không được hủy ngang.
2/ Tập đoàn Mỹ không đồng ý nhường lại kết quả thành công cuộc khảo sát dù cho bất cứ ai , dù là Cơ quan Nhà nước và phải coi kết quả thành công này như tài sản riêng của Tập đoàn Mỹ và nếu có nhu cầu cần thiết thì Tập đoàn Mỹ tự ý bán lại thông tin theo giá mà Tập đoàn Mỹ quyết định.
Những đề nghị trên của Tập đoàn Mỹ rất đúng với “Nền kinh tế thị trường” mà Việt Nam đang muốn các nước trên thế giới thừa nhận.
Rất tiếc, cơ chế Việt Nam không thích dùng quy luật thị trường trên để tìm ra cảng tối ưu cho Việt Nam. Việt Nam thích dùng các nguồn vốn ODA. Với vốn ODA là có tiền dùng ngay, còn trả là trách nhiệm của thế hệ sau. Khi sử dụng vốn ODA, nước cho vay ODA lại cử các “học sinh” của họ đi thực tập để tiêu xài đồng tiền bát gạo mà dân họ tích lũy. Hậu quả Việt Nam vừa nhận nợ, trả tiền vay và quan trọng hơn , các dự án Cảng Biển của Việt Nam từ bắc đến nam sau khi xây dựng phải đối mặt với nhiều khó khăn !
Để tái cơ cấu ngành Cảng biển Việt Nam, Chính phủ cần thẳng thắn thấy được đặc thù riêng của Cảng Biển trong nền kinh tế quốc dân và trong cạnh tranh quốc tế để chấp nhận sự cạnh tranh trong tư vấn chọn lựa giải pháp định vị Cảng Biển.
KS Doãn Mạnh Dũng
