Dạy và học là gì ?                                                     KS. Doãn Mạnh Dũng

Dạy học

Dạy học là chuyển giao trí tuệ  từ thầy sang trò.

Trí tuệ của loài người bao gồm hai quy luật : quy luật tự nhiên và quy luật xã hội.

Lịch sử loài người là lịch sử phát minh các quy luật của tự nhiên. Khi chiếc máy hoạt động được trong các điều kiện tự nhiên thì đó là sự thật – chiếc máy đã đáp ứng được các quy luật của tự nhiên.

Quy luật xã hội thường cần nhiều thời gian để xác định đúng hay sai. Quá trình tiến hóa của loài người từ hoang dã đến văn minh phải theo từng bước từ chế độ nô lệ đến phong kiến và  tư bản.

Trong giáo dục, sự khác nhau giữa các quốc gia thường trong lỉnh vực quy luật xã hội. Để một xã hội tồn tại và phát triển, mỗi thành viên phải đóng góp hàng hóa hay dịch vụ hữu ích cho xã hội. Nếu mỗi thành viên đóng góp hàng hóa hay dịch vụ kém chất lượng thì đó là đại họa cho xã hội.

Vì vậy bản chất của giáo dục là giáo dục công dân có đủ sức khỏe, trí tuệ, kỹ năng tham gia tạo ra hàng hóa hay dịch vụ ngày càng tốt hơn cho xã hội. Nhu cầu của một quốc gia không chỉ phát triển kinh tế mà cần bảo vệ an ninh và chủ quyền của đất nước. Do đó hàng hóa hay dịch vụ vừa đáp ứng xây dựng và phát triển kinh tế vừa đủ sức mạnh quân sự để bảo vệ đất nước.

Ở Việt Nam, vùng đất Nam Bộ là vùng đất tiến hóa sớm nhất trong lịch sử văn minh của khu vực Đông Nam Á. Giữa  thế kỷ 19, năm 1847  thầy Đồ Chiểu đã dạy học trò và sáng tác  hình tượng Lục Vân Tiên – ham học, sống hữu ích cho xã hội với tinh thần nghĩa hiệp, chống lại sự bất công. Lục Vân Tiên là hình tượng của “Văn hóa cống hiến”  rất khác xa với “Văn hóa chiếm đoạt” đang lan tràn khắp thế giới.

Bản chất của các hành vi lừa đảo, trộm, cướp, buôn bán ma túy, tham nhũng … là nhằm chiếm đoạt danh, quyền, vật chất và tình dục.

Vì vậy, để xã hội hướng đến văn minh, trong các quy luật xã hội,  người thầy cần dạy trò khí phách Lục Vân Tiên với  “Văn hóa cống hiến” của Đồ Chiểu.

Đi học

Học là nhận trí tuệ từ thầy cô,  sách hay trãi nghiệm … nhằm tạo  ra hàng hóa hay dịch vụ tốt hơn để trao đổi lao động và giúp xã hội xa dần hoang dã tiến đến văn minh.

Để một xã hội có thể tồn tại, mỗi thành viên có nghĩa vụ phải đóng góp hàng hóa hay dịch vụ hữu ích cho xã hội. Để có hàng hóa hay dịch vụ tốt, mỗi thành viên cần được nhận sự giáo dục hay gọi là học. Học để tiếp nhận trí tuệ tích lũy từ nhiều thế hệ trước, bổ sung hay sáng tạo thêm để có  “hàng hóa hay dịch vụ “ tốt hơn, nhằm trao đổi lao động và giúp xã hội văn minh hơn.

Nếu học chỉ dừng lại ở các bảng vàng thi  cử thì chẳng hữu ích cho gia đình và xã hội, chẳng khác đi sông, đi biển đánh cá mà không  có cá đem về. Cuộc sống thực và văn minh, con người thường xa thứ hư danh đó mà cần những  chiếc bánh thật.

Học trước hết để làm người lương thiện. Người lương thiện là cần  công khai và theo luật  trong quá trình tạo ra hàng hóa hay dịch vụ như sử dụng Tài nguyên sức lao động, Tài nguyên thiên nhiên và Tài nguyên trí tuệ,trong  trao đổi hàng hóa hay dịch vụ. Khi người lương thiện biết giúp đỡ người khác thì gọi là người tử tế. Khi người tử tế dám đóng góp tài sản hay chấp nhận rủi ro tính mạng để giúp cộng đồng vượt qua khó khăn, nguy hiểm thì gọi là người anh hùng.

Xã hội Việt Nam đã chấp nhận nền kinh tế thị trường, vì vậy các nhà khoa học hãy tự tin, cung cấp các hàng hóa hay dịch vụ bán ra thị trường để kiếm sống, không nên sử dụng tiền thuế của dân từ ngân sách nhà nước./.