Nên đặt nhà máy lọc dầu ở đâu tại Việt Nam ? KS. Doãn Mạnh Dũng
Chính quyền Việt Nam đang tìm vị trí để đặt nhà máy lọc dầu. Vậy nên đặt tại đâu ?
Người Việt Nam đã xây dựng nhà máy lọc dầu tại Dung Quất – Quảng Ngãi, Nghi Sơn- Thanh Hóa, Long Sơn – Bà rịa Vũng Tàu. Đến năm 2022, hiệu quả thực sự của các nhà máy lọc dầu đều có dấu hỏi vì sự thật rất đơn giản là giá dầu tại Việt Nam mà người tiêu dùng phải trả luôn luôn cao so với thế giới. Với các nước có mỏ dầu, dân được chia tiền thật, còn ở Việt Nam dân phải chấp nhận mua dầu theo giá lên xuống của thị trường dầu thế giới. Nguyên nhân là từ đâu ?
Các thiết bị lọc hóa dầu đều là các thiết bị mang tính phổ cập trên thế giới mà tất cả các nước đều đang sử dụng.
Dầu Việt Nam có những đặc điểm riêng nên phải sử dụng dầu từ Trung Đông. Vấn đề cốt lõi là giá vận tải đưa dầu thô từ Trung Đông về Việt Nam. Để đưa dầu thô từ Trung Đông về Việt Nam, con người phải sử dụng loại tàu cực lớn nhất để có thể để giảm giá thành vận chuyển. Những con tàu lớn nhất ngày càng thay đổi theo thời gian. Nếu cách đây 30 năm thì người ta chọn tàu chở dầu từ Trung Đông về Đông Nam Á là loại 150.000 tấn với mớn nước trên 12 m. Với kỹ thật đóng tàu hiện đại, con người tìm cách mở rộng chiều ngang và giảm chiều sâu của mớn nước. Nhưng tăng chiều ngang thì giảm tốc độ của con tàu. Hiện nay trên thế giới đã xuất hiện tàu Seawise Giant có trọng tải 657.019 tấn với mớn nước 24.6 m.
Tuyến đường từ Trung Đông về Đông Nam Á phải qua eo Malacca, mà nơi cạn nhất là 21.2 m, rộng 53.2 m giữa Bedlok -Singapore và đảo Pulau Batam. Đây chính là giới hạn hẹp nhất của luồng biển qua eo Malacca. Vì vậy khi chọn vị trí làm cảng cho nhà máy lọc dầu tại Việt Nam , buộc phải chọn nơi có mớn nước luồng và cảng có độ sâu 21 m. Với cách chọn như vậy thì giá vận tải dầu thô về Việt Nam mới tương đương với giá dầu thô tại Singapore, Trung Quốc và Nhật.
Để luồng và cảng biển đạt được độ sâu 21 m, con người có 2 giải pháp : chọn vị trí tự nhiên có sẳn hoặc làm luồng và cảng nhân tạo.
Việc Nhà nước Việt Nam phải bù lổ theo số lượng sản phẩm tại nhà máy lọc dầu Nghi Sơn – Thanh Hóa vì tại Nghi Sơn -Thanh Hóa phải sử dụng luồng và cảng nhân tạo. Chí phí tạo luồng và cảng nhân tạo là vô cùng lớn ngoài năng lực một nước nghèo như Việt Nam. Vì vậy Việt Nam cần chọn nơi có vị trí tự nhiên có thể tiếp nhận tàu có mớn nước 21m hoặc nơi chi phí cải tạo thấp để có mớn nước 21m.
Ở Việt Nam chỉ có 3 nơi có điều kiện tự nhiên tiếp nhận tàu có mớn nước 21 m, đó là vịnh Vân Phong, vịnh Cam Ranh và vịnh Vũng Rô. Ở các vị trí khác có thể gần nơi tiêu thụ, nhưng chi phí cải tạo tự nhiên là vô cùng lớn và cũng có thể không cải tạo được tự nhiên.
Tại sao ở Việt Nam, con người không quan tâm đến các điều kiện tự nhiên khi tổ chức kinh doanh ?
Xuất phát từ nền giáo dục chỉ quan tâm đến Tài nguyên sức lao động theo học thuyết Giá trị thặng dư từ đầu thế kỹ thứ 19 ( Thuyết Giá trị thặng dư dạy rằng : V= c+v+m , trong đó V là giá trị hàng hóa , c là vật tư, máy móc có giá trị không đổi,v trả cho người công nhân, m là giá trị thặng dư mà nhà tư bản chiếm hữu ) mà quên Tài nguyên thiên nhiên cũng như không quan tâm giải pháp sử dụng Tài nguyên trí tuệ để hiểu được quy luật của Tài nguyên thiên nhiên. Đó là nguyên nhân cơ bản đã đưa nền kinh tế Việt Nam vào thế “Con kiến mà leo cành đa/ Leo phải cành cụt , leo ra leo vào” ! ./.
