Theo tài liệu chúng tôi có được, quặng bô xít  nằm sát mặt đất, có chổ lộ thiên,chiều dày thân quặng từ 1m đến 8 m.Để tinh luyện bô xit Tây Nguyên cần có 5 bước :

1-     Khai thác quặng bô xít.

2-      Tinh luyện bằng nước.

3-      Tinh luyện bằng xút và hóa chất.

4-      Nung kết sản phẩm để có oxit nhôm.

5-      Điện phân ô-xít nhôm để lấy nhôm

Khi đó chúng tôi tính đuợc : 5 tấn  quặng bô xít Đắc Nông thì tinh luyện được 2 tấn ô- xít nhôm, 2 tấn ô -xít nhôm điện phân đựoc 1 tấn nhôm. Như vậy tỷ lệ năm tấn quặng bô- xít đựoc 1 tấn nhôm.

Để thực hiện bước 2 và 3, vì yếu tố hiệu quả kinh tế nên không thể thực hiện chu trình kín vì vậy một lượng lớn chất thải nước và xút phải thải ra môi trường.Chúng ta biết khu vực Đắc Nông và Lâm Đồng là lưu vực thượng nguồn của sông Đông Nai và sông Mê Kông.Vì vậy nếu tinh luyện tại Tây Nguyên thì vừa thiếu nguồn nước và quan trọng hơn là ảnh hưởng đến nguồn nước uống  của các tỉnh miền Đông Nam Bộ (bao gồm cả Thành phố Hồ Chí Minh ) và đông bắc Kampuchia. Vấn đề ô nhiểm sông Mê Kông là chuyện lớn liên quan đến quan hệ quốc tế hai nước Việt và Kampuchia . Để giải quyết mâu thuẩn trên, khi đó tôi đề xuất xây dựng tuyến đường sắt từ bắc Đắc Nông qua Ban Mê Thuột về ga Hảo Sơn ( phía bắc đèo Cả – Nam Phú Yên). Tuyến đường sắt trên dài 156 km , cao độ khu vực Ban Mê Thuộc  là 530m, tuyến đường khá bằng phẳng , không có đèo cao như tuyến đường 27 Ngoạn Mục – Tháp Chàm ( Phan Rang) , tuyến đường 26 Ban Mê Thuột – Ninh Hòa ( Khánh Hòa).Tại bắc Đèo Cả là  khu vực rộng , không dân cư, có núi án ngữ phía Nam nên có thể xây dựng bể chứa bùn đỏ để thực hiện bước 2 và 3, nhà máy tinh luyện nhôm cũng đủ điều kiện xây tại đây. Tại khu vực này có cảng Vũng Rô  với giới hạn độ sâu -19 m nên đáp ứng các tàu lớn . Với mô hình trên, tại Tây Nguyên  không có nhu cầu sự hiện diện của người nước ngoài vì người Việt Nam hòan tòan có thể chủ đông thực hiện công đọan 1.Vấn đề là khi khai thác công đọan 1 cũng phải thực hiện nguyên tắc cuốn chiếu, sau khi bóc vĩa quặng thì cần lấp lại và trồng rừng ngay. 

Với mô hình trên , chúng ta có thể đáp ứng nhu cầu của chính quyền địa phương muồn khai thác quặng bô xít, đáp ứng được yêu cầu giảm thiểu nhất tác động đến môi trường đồng thời không tập trung người nước ngòai tại Tây Nguyên.Tuyến đường sắt trên không chỉ có tác dụng vận chuyển bô xít mà góp phần quan trọng đưa hàng hóa từ Tây Nguyên về cảng Trung chuyển quốc tế Vân Phong. Hơn nữa một phần tuyến đường sắt trên từ Cheo Reo đi bản Đôn sẽ là tuyến huyết mạch nối cảng Vân Phong với Stungtơreng (Kampuchia)- Pac Xe ( Lào)-Ubon( Thai lan) trong tương lai. 

Nếu đưa bô xít nhôm về luyện tại Bình Thuận thì gặp 4 điều khó : tuyến đường sắt có độ dốc quá lớn, thiếu nước ngọt, không có cảng tự nhiên,bờ biển dể bị ô nhiểm ảnh hưởng đến du lịch.

Mô hình trên tôi đã trình bày với lảnh đạo tỉnh Phú Yên từ năm 2001, nay xin gửi đển các bạn để tham khảo. Kèm theo bản đồ đường sắt bắc Đắc Nông- Hảo Sơn  thuộc nam Phú Yên .

Vị trí khu bùn đỏ và nhà máy luyện bô xít  tại bắc Đềo Cả :

Tài liệu so sánh : -Báo cáo của VUSTA ngày 9/4/2009 tại Hà Nội

                            -Nghiên cứu tuyến đường sắt bắc Đắc Nông- Ban Mê Thuột- Ga Hảo Sơn  bằng

                              bản đồ 1:50.000  và  khảo sát thực địa 

 KS Doãn Mạnh Dũng