Nên tạm đình hoãn việc mở các Đặc khu kinh tế Việt Nam

Đặc khu kinh tế là vùng kinh tế đặc biệt mà Chính phủ chọn lựa để phát triển kinh tế cho loại hình kinh tế nào đó. Nếu mở Đặc khu vì mục tiêu casino là hạ sách của một chính phủ và đi ngược với những chiến lược  kinh tế trí thức mà mục tiêu là nền công nghiệp tự động 4.0.
Bất cứ vùng đất nào cũng có những nguồn tài nguyên khác nhau. Cái khôn ngoan của một Chính phủ là biết sử dụng tài nguyên mạnh nhất của vùng đó để phát triển. Để đánh giá đúng vai trò đầu mối giao thông của một vùng kinh tế cần có chuyên gia chuyên ngành. Với vận tải biển, những chuyên gia chuyên ngành không chỉ cần biết chiến lược cạnh tranh trong vận tải biển tương lai mà cần biết tích hợp nhiều các trạng thái tự nhiên của vùng đang nghiên cứu để có thể đánh giá sự cạnh tranh của các cảng tương lai có thể hình thành trong vùng kế cận cảng đang xây dựng.
Trên phương diện toán học , cảng biển chỉ tồn tại khi tổng chi phí ( bao gồm các chi phí sau lưng cảng tại Việt Nam + chi phí tại cảng Việt Nam+ chi phí vận tải biển + chi phí tại cảng nước ngoài + chi phí sau lưng cảng nước ngoài ) là ít nhất.
Việc hình thành và giải pháp cạnh tranh cảng trung chuyển là những bí mật của quốc gia. Trong cạnh tranh,kẻ yếu hèn phải chấp nhận thua thiệt. Tư tưởng đề xuất cảng Trung chuyển Quốc tế Văn Phong được công bố trong Hội nghị Quy hoạch du lịch Văn Phong Đại Lảnh ngày 1/6/1997- tại Khách sạn Hải Yến- Nha Trang- Khánh Hòa . Việc hình thành và phát triển cảng Trung chuyển quốc tế Vân Phong là đối nghịch với lợi ích của cảng Singapore và Hồng Kong.
Thời đó, Hồng Kông mới được trả về cho Trung Quốc nên đó là cơ hội lớn với Việt Nam. Rất tiếc thời đó ông Võ Văn Kiệt vì thiếu tham mưu trung thực và có năng lực nên ông kiên trì với chiến lược du lịch tại vịnh Vân Phong. Hơn nữa khi đó một nhóm Tiến sĩ được Liên Xô đào tạo thiếu cả năng lực lý thuyết và cả thực tiển lại đi tuyên truyền cảng Chân Mây tốt hơn cả cảng Vân Phong. Hậu quả đã góp phần kéo dài sự thiếu việc làm và nghèo đói của đất nước. Nên thế hệ Việt Nam hôm nay, phải chọn con đường đi làm o-sin cho cả thế giới. Với thời gian  20 năm là đã đủ để Hội đồng khoa học Việt Nam thẩm định các cơ sở khoa học từ cảng Dung Quất, Chân Mây, Luồng Định An, Luồng Kênh Quan Chánh Bố, Luồng Soài Rạp và tiềm năng toàn diện của cảng Vân Phong. Các tài liệu đề xuất và thực tế đều được lưu trữ đầy đủ để con người có trí tuệ bình thường đều có thể đưa ra sự phán xét. Đã có những vị PGS-TS lấy nhận thức từ Quốc Hội và Chính phủ khi hoạch định cho cảng Dung Quất để làm nền tảng cho các luận thuyết khoa học của mình khi bàn về tiềm năng cảng biển ở miền Trung Việt Nam. Khi cái sai được đặt làm nền tảng cho sự phát triển thì hậu quả sẽ khôn lường.
Với các cảng trong khu vực bị đe dọa trong cạnh tranh thì họ tìm mọi cách để chống lại sự hình thành cảng Trung chuyển Quốc tế Vân Phong.Mọi thủ đoạn trong cạnh tranh đều được áp dụng. Tại Singapore, người ta thuê cán bộ Cuba sang tuyên truyền sử dụng vịnh Vân Phong làm du lịch. Tại Hồng Kong người ta tổ chức ca ngợi các bãi tắm tại vịnh Vân Phong. Tại Việt Nam thì họ  gây sự hoài nghi dư luận. Những khi có các Hội nghị đối thoại chính thống thì họ lãng tránh.Giải pháp đúng đắn nhất là đối thoại. Tại sao chính phủ không tổ chức đối thoại công khai các dự án liên quan đến hệ thống cảng biển  Việt Nam ?

Với các nước lân cận, ta thấy cuối thập niên 1990 khi Thái chuẩn bị đào kênh Kra để cạnh tranh với các cảng biển dọc theo eo Malacca thì thì dân đạo Hồi phía Nam Thái Lan nổi dậy. Vì vậy việc đào kênh Kra bị đình hoãn. Việc thuê người tìm cách loại nghiệm Vân Phong ra khỏi chiến lược cạnh tranh cảng biển vẩn là một chiến lược mang tính lâu dài. Chỉ có các thuyền trưởng và các chuyên gia chuyên ngành mới hiểu được vịnh Vân Phong. Để hiểu và sử dụng vịnh Vân Phong không thể thiếu con người của trí tuệ.
Với nguyên lý hình thành chợ tại đầu mối giao thông, ta thấy :
Khu kinh tế Vân Đồn chỉ là cửa ngõ giao lưu đường bộ với Trung Quốc nhưng giới hạn với vùng đất của Trung Quốc có biên giới giáp với Móng Cái. Hàng hóa vùng Vân Nam của Trung Quốc đến Lạch Huyện thuận hơn đến Vân Đồn. Nên Khu kinh tế Vân Đồn chỉ là Khu kinh tế của tỉnh Quảng Ninh. Nó không khác đưa chợ đường biên ở Móng Cái về Vân Đồn.
Khu Bắc Văn Phong với tiềm năng chính là cảng biển. Nếu biến tiềm năng cảng biển nơi này thành du lịch, casino thì đó là một đại họa cho cả dân tộc trong tương lai. Vì cảng trung chuyển – nơi có thể tạo ra nhiều việc làm với lao động phổ thông sẽ bị chính thức loại khỏi cuộc cạnh tranh.

Ta nên nhớ, các trường đại học của Trung Quốc dạy sinh viên :

Quy hoạch cần giữ nguyên tắc “nước sâu dùng sâu, nước nông dùng nông, tránh ảnh hưởng lẩn nhau”. ” Tuyến bờ nước sâu là tài nguyên quý giá của quốc gia, cần nước sâu “dùng sâu”,bờ biển nước sâu tạm thời chưa dùng giữ để về sau sử dung, nếu đem “dùng nông” sẽ gây nên lãng phí tuyến nước sâu ” ( Trang 270- Quy hoạch đầu mối giao thông đô thị – Đại học Đồng Tế, Học Viện xây dựng công trình Trùng Khánh, Học viện Công nghiệp Xây dựng Vũ Hán – NXB Xây dựng- Hà Nội 1997 )

Khu Phú Quốc với tiềm năng chính là du lịch. Nếu Chính phủ đã hứa hẹn quá nhiều thì đành sử dụng Phú Quốc là Đặc khu kinh tế để giữ chữ tín trong ngoại giao.
Ta cần biết bối cảnh mở các Đặc khu kinh tế năm 2018 :
1- Bối cảnh Biển Đông :
Trung Quốc đã hoàn thành các cơ sở quân sự tại Hoàng Sa và Trường Sa.
Mục tiêu tiếp của họ là thực hiện việc bảo vệ “Đường lưỡi bò” và buộc thế giới chấp nhận việc đã rồi. Vì vậy họ cần chiếm hữu hợp pháp các vùng đất ven biển Việt Nam -nơi có thể hổ trợ sự bành trướng “Đường lưỡi bò”. Vì vậy ta thấy trên VTV1, chuyên gia Trung Quốc ở Thẩm Quyến kêu gọi Việt Nam mở các Đặc khu kinh tế.
2 -Bối cảnh thế giới hiện nay
Mỹ rút vốn về MỸ để thực hiện lời hứa tạo việc làm cho công dân Mỹ.
Châu âu chưa chấp nhận thương mại tự do với Việt Nam
3- Chính sách của ASIAN
Tại Hội nghị thượng đỉnh ASIAN cuối tháng 4/2018, các nước ASIAN cho rằng : Với sự phát triển của Trung Quốc và Ấn Độ,  các nước ASIAN cần có chiến lược tự cường và khôn khéo.
Từ cường ở đây là cần dựa vào dân mình, các doanh nghiệp trong nước. Khôn ngoan là đừng để hình thành các công ty bình phong của “Đường lưỡi bò” để tăng sức mạnh “Đường lưỡi bò”.
4- Nếu Mỹ ,Trung Quốc hay Singapore vào vịnh Vân Phong mua vùng đất này và biến nó thành casino và du lịch thì Việt Nam mất một nguồn tài nguyên cảng quý hiếm có thể cạnh tranh với các cảng ở ASIAN trong tương lai. Nước Mỹ thời Donald Trump đang chủ trương đưa công nghệ về Mỹ và xuất khẩu casino sang các nước kém phát triển.
5- Giải pháp đề xuất :
Với các phân tích trên, tình hình thế giới và khu vực hiện nay là  bất lợi cho việc hình thành các Đặc khu kinh tế Việt Nam. Vì vậy nên tạm đình hoãn việc mở các Đặc khu kinh tế, nếu buộc phải thực hiện thì không nên hình thành Đặc khu kinh tế Vân Đồn và Bắc Vân Phong. Sau đó, chọn lọc và đưa các đối tác thích hợp vào các Khu kinh tế này với các định chế kinh tế khôn ngoan.

KS Doãn Mạnh Dũng