Xin và Cho – Vũ Lê .

Với hai lí do trên, tất nhiên Lãnh đạo công ty phải cân nhắc , xem xét so sánh giữa các hãng, các nước trên thế giới cùng sản xuất loại hàng đó về giá cả ,chất lượng, mẫu mã cũng như tính phù hợp tương thích với khí hậu nhiệt đới ,với đặc thù nghề nghiệp và hoặc hoạt động kinh doanh của công ty .Sau khi Ban lãnh đạo công ty có quyết định đồng ý mua bằng văn bản , những cán bộ cấp dưới sẽ tìm nguồn hàng bằng cách xem các nguồn tin chào hàng của các nước trên thế giới về sản phẩm trên hoặc thông qua các công ty môi giới nước ngoài để nắm bắt mọi thông tin liên quan . Sau đó cử cán bộ Vật tư kĩ thuật sang tận nước đó để khảo sát , ngã giá và nếu thấy phù hợp mọi yêu cầu thì sẽ làm các bước tiếp theo để mua hàng theo thông lệ quốc tế .Các bước trên được thực hiện nhanh chỉ với những công ty có nguồn tài chính sẵn có của mình tức là bằng số tiền tích lũy từ những năm làm ăn có lãi .Ngược lại đối với những công ty nguồn tài chính còn hạn hẹp phải xin nhà nước cấp hoặc huy động vốn (vay) qua các ngân hàng thì hành trình trên còn gian nan nhiều . Ngày đó ( năm 1985 ) trong ngành hàng hải chúng tôi có nghe nói nhiều cán bộ cấp dưới phải chạy từ Bộ này sang Bộ kia để hoàn tất các thủ tục mua hàng cũng như tài chính và một quan chức cấp Bộ tên là Z đã yêu cầu có số tiền năm mươi nghìn đô la Mỹ – đây thực chất là tiền lót tay, để được “ Cho “ mà bây giờ người ta thường gọi là “ tiền bôi trơn “, ở Singapore người ta gọi là “ Monkey money “.
Có lẽ đây là khe hở vô tình ( ?) để những công chức có quyền trên nhận tiền của các doanh nghiệp cấp dưới trong cơ chế “ Xin & Cho “. Đó chính là cái “ nhân “ để hình thành cái “quả “ với những vụ án ở hai Tổng Công ty Vinalines và Vinashines -những gì đã xảy ra cho ta thấy rõ hơn về hậu quả không tốt của cơ chế này .
Giờ đây trước vận hội gia nhập Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái bình dương (TPP ) , ngoài những thỏa thuận về thương mại tự do trao đổi hàng hóa ,dịch vụ , rào cản kĩ thuật ..v, v, ..hiệp định còn thảo luận những vấn đề kinh doanh của Doanh nghiệp nhà nước , vấn đề chống Tham nhũng. Chúng ta phải làm gì để có dấu chấm hết cho cơ chế trên ?

Hà nội một ngày tháng 4 – 2014 .
Vũ Lê .