CHO PHÉP NGƯỜi VIỆT TRONG NƯỚC CHƠI CASINO?- Hồ Minh Châu

Trên thế giới, việc hợp pháp hóa dân chúng đánh bạc ở casino luôn luôn gây tranh luận trong nhiều tầng lớp xã hội. Nói chung, bên ủng hộ việc cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino biện luận rằng casino sẽ kích thích nền kinh tế qua việc thúc đẩy du lịch, tăng doanh thu thuế, và tạo công ăn việc làm; còn bên không ủng hộ phản biện rằng cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino sẽ gây hại cho cả nền kinh tế qua việc tăng tỷ lệ phá sản lên người dân, làm tăng nghiện ngập cờ bạc dễ dẫn đến tội phạm, chưa kể̉ đến việc làm suy yếu các doanh nghiệp khác xung quanh khu vực có casino.

Vấn đề 1: Sòng bạc casino tăng công ăn việc làm?

Ở nước ngoài, những người ủng hộ casino thường trỏ đến một tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương thấp hơn sau khi một sòng bạc casino ra đời như là bằng chứng cho thấy sòng bạc cải thiện việc làm địa phương.

Có thể đúng, nhưng chưa đủ. Sự thay đổi trong tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino nên được so sánh với sự thay đổi trong tỷ lệ thất nghiệp trên toàn quốc và các địa phương khác trong cùng thời kỳ. Nếu có sự sụt giảm tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino lớn hơn trên toàn quốc và các địa phương khác khi casino được hoạt động, thì mới có thể lập luận rằng các casino đã thực sự giảm tỷ lệ thất nghiệp của địa phương.

Hơn nữa, vấn đề ở đây không chỉ là sự thay đổi trong tình trạng thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino nên được so sánh với những thay đổi thất nghiệp trên toàn quốc và các địa phương khác. Các yếu tố khác, chẳng hạn như thay đổi dân số và điều kiện kinh doanh địa phương, cũng cần được xem xét khi so sánh tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương trước và sau khi mở một sòng bạc casino. Chỉ cần nhìn vào sự khác biệt trong tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương theo thời gian mà không có một sự hiểu biết về biến động dân số và chu kỳ kinh doanh trên toàn quốc và các địa phương khác thì rất dễ có ảo tưởng về những lợi ích của sòng bạc casino trong việc tạo thêm công ăn việc làm ở địa phương.

Vấn đề 2: Casino giúp thúc đẩy doanh số bán lẻ địa phương?

Liệu các sòng bạc nâng đỡ hoặc làm tổn thương doanh số bán lẻ tại địa phương? Về cơ bản, mức độ mà các sòng bạc thu hút du khách từ bên ngoài khu vực sẽ xác định tác động của sòng bạc lên trên doanh số bán lẻ địa phương. Địa phương nào không có khu đô thị lớn sẽ có nhiều khả năng gặp sự sụt giảm trong doanh số bán lẻ so với các khu đô thị thu hút một số lượng lớn khách du lịch.

Nếu sòng bạc hoạt động như là một phần của một khu thắng cảnh du lịch, nơi mà du khách không phải là dân địa phương, thì doanh số bán lẻ địa phương sẽ có thể tăng lên nếu những du khách này không dành hết thời giờ của họ trong casino. Ngoài ra, một yếu tố khác cần xem xét là sòng bạc có thể có nhà hàng, cửa hàng và khách sạn cho phân khúc khách hàng casino. Mất mát có thể có trong doanh số bán lẻ tại địa phương có thể được bù đắp một phần bởi sự gia tăng trong hoạt động bán lẻ tại các sòng bạc. Nếu phần lớn các khách hàng của casino là dân địa phương, thì doanh số bán lẻ (và do đó, thuế doanh thu từ doanh nghiệp nhỏ lẻ) tại địa phương chắc chắn phải bị ảnh hưởng tiêu cực. Đây là hiệu ứng thay thế: người tiêu dùng thay vì đi ăn ngoài hoặc đi mua sắm hàng hóa thì lại đi cờ bạc tại casino.

Vấn đề 3: Thu thuế sòng bạc là một lợi ích quốc gia?

Hầu hết thuế thu từ sòng bạc casino được sử dụng để tài trợ cho các chương trình trung ương và địa phương. Tuy nhiên , điều quan trọng cần nhận ra là thu nhập này không phải là “tiền mới” cho xã hội quốc gia. Trong trường hợp này, thuế là một chuyển thu nhập từ nhóm này sang nhóm khác: từ con bạc qua chủ sở hữu sòng bạc và chia lại một phần cho chính quyền trung ương và địa phương qua hình thức thuế. Con bạc càng nghiện ngập, càng thua đậm, chủ sở hữu sòng bạc càng có lời nhiều, và ngân sách chính quyền càng được tăng cường. Tuy nhiên, “tiền mới” chỉ sẽ được tạo ra như là kết quả của thuế sòng bạc nếu trong số con bạc không có người Việt trong nước.

Vấn đề 4: Tỷ lệ tội phạm gia tăng do casino?

Nghiên cứu ở nước ngoài cho thấy có một mối quan hệ chặt chẽ giữa casino và tỷ lệ tội phạm trong khu vực có casino . Trong một báo cáo của Bộ Tư pháp Mỹ , các nhà nghiên cứu đã phỏng vấn những can phạm con bạc đã bị bắt ở Las Vegas và thấy rằng tỷ lệ phần trăm những can phạm bị bắt có bệnh lý tâm thần cao hơn gấp 3 đến 5 lần so với người dân thường. Theo một số báo cáo của cảnh sát Mỹ, tỷ lệ báo cáo tội phạm tăng gấp 2 đến gấp 3 lần trong cộng đồng địa phương chỉ trong vòng ba năm kể từ khi một casino bắt đầu hoạt động.

Mặc dù ngành casino dùng ý tưởng “phát triển kinh tế” để cổ động việc cho phép dân chúng đánh bạc chính thức qua casino, mức độ phát triển kinh tế nhờ các sòng bạc casino hoạt động trong khu vực địa phương vẫn chưa rõ ràng mà vẫn chỉ là những lợi ích có tính “cảm nhận” hoặc “cảm tính”. Như đã và đang cho thấy ở các quốc gia đã phát triển, tác động kích thích nền kinh tế của ngành casino không giống hệt nhau ở khắp mọi nơi trên thế giới, và có rất ít bằng chứng cho thấy rằng việc cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino sẽ kích thích nền kinh tế.

Theo Associated Press (AP), Macau – một đặc khu hành chính của Trung Quốc (TQ)- nhờ gần như hoàn toàn vào các sòng bạc casino mà đã được xếp hạng là nền kinh tế phát triển nhanh thứ hai trên thế giới trong năm 2013. Mỗi năm, tiền doanh thu ngành casino ở Macau hơn gấp 5 lần tiền doanh thu ngành casino ở Las Vegas. Chỉ tính riêng trong năm 2012, doanh thu sòng bạc của Macau đã tăng 13,5 % lên đến 303 tỷ tiền Macau. Các sòng bạc của Macau đã tạo ra rất nhiều công ăn việc làm và có khoảng 45.000 công việc không đòi hỏi trình độ học vấn cao đã được tạo ra trong 7 năm qua, khiến tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn 2%. Tuy nhiên, cần nhớ rằng điều này chỉ xaỷ ra ở Macau do vị trí địa lý đặc biệt đối với Trung Quốc mà thôi. Đây là nơi duy nhất ở TQ mà dân chúng được đánh bạc công khai, vì vậy phần lớn các con bạc là khách TQ đến từ đại lục. Do đó, nếu cờ bạc casino được hợp pháp hóa ở các nơi khác trong đại lục TQ, sự tăng trưởng kinh tế của Macau sẽ bị chậm lại là việc khó tránh khỏi.

Và đó chính là những gì đã và đang xảy ra tại Mỹ. Lấy thí dụ như thành phố Atlantic, nơi cờ bạc của tiểu bang New Jersey. Theo tạp chí Atlantic, doanh thu cờ bạc của thành phố Atlantic đã liên tục giảm mỗi năm kể từ năm 2006 trở đi, sau khi các sòng bạc khác được xây dựng ở các thành phố gần đó như Pennsylvania, Delaware, West Virginia, New York, và Maryland. Đó là còn chưa kể đến việc đánh bạc trên mạng (internet gambling) ở Mỹ, nếu được hợp thức hóa chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh thu của các casino ở Las Vegas.

Trở lại Macau, cần nhấn mạnh thêm là bên cạnh cái được về mặt kinh tế cũng có những cái mất mát về mặt xã hội. Cũng theo AP, khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách về thu nhập của người dân Macau ngày càng tăng, giá bất động sản cũng tăng cùng lúc với sự gia tăng nghiện ngập cờ bạc của dân chúng, vì Macau – với diện tích chỉ có 29 km vuông – tất cả người dân sống chỉ trong một khoảng cách lái xe không lâu từ nhà đến sòng bạc. Một nghiên cứu ở nước khác đối với người nghiện cờ bạc cho thấy rằng những người dân nào sống gần phạm vi của một sòng bạc dễ làm cho họ nghiện gấp 2 lần những người không sống gần.

Tác dụng xấu hơn có thể có của việc cho phép dân chúng cờ bạc công khai ở casino trong một đât́ nước chưa phát triển đầy đủ như Việt Nam không thể nào bỏ qua được.

Ngay cả ở một đất nước đã phát triển đâỳ đủ như vương quốc Monaco ở Âu Châu – nơi có thành phố khét tiếng cờ bạc Monte Carlo, đánh bạc ở casino luôn luôn là bất hợp pháp đối với ngay cả người dân của họ: khi Công Chúa Caroline phát triển Monte Carlo Casino trong giữa những năm 1800, bà đã kiên quyết rằng dân chúng Monaco không nên được phép vào bên trong, và doanh thu cờ bạc chỉ nên đến từ người nước ngoài. Thành công của Monaco, với công dân của họ được hưởng một tiêu chuẩn sống cao, nhờ đóng góp thực tế là thành phố không chỉ dựa vào sòng bạc cho sự phát triển kinh tế. Nỗ lực của Monaco đã biến vương quốc của họ thành một điểm đến du lịch toàn diện, dẫn đến 11% doanh thu đến từ du lịch, so với chỉ 4% đến từ cờ bạc.

Hồ Minh Châu