Tư duy luồng Soài Rạp, vòng lẩn quẩn ở thời đại trí tuệ 1.0

Người Pháp hiểu các cửa biển ở Việt Nam đều bị bồi lấp. Vì vậy tàu biển muốn vào cảng sông thì không theo cửa sông chính mà theo cửa phụ, theo luồng phụ lên thượng nguồn rồi vào cảng chính.Từ nguyên lý trên, hệ thống sa bồi của dòng sông chính vẩn tiếp trục ra cửa chính và không ảnh hưởng đến luồng tàu biển và không tốn chi phí nạo vét hàng năm, hoặc phải nạo vét rất ít.

Luồng tàu biển vào cảng Hải Phòng và cảng Sài Gòn là đồng dạng theo thiết kế của người Pháp.

Cảng Hải Phòng nằm trên dòng sông Cấm. Tàu biển theo cửa Nam triệu, lên thượng nguồn sông Bạch Đằng, qua kênh nhân tạo Đình Vũ vào thượng nguồn sông Cấm và cập cảng Hải Phòng. Sau năm 1975, chính quyền thời ông Đoàn Duy Thành ở Hải Phòng đã chặn ngang dòng sông Cấm, như vậy đã biến kênh Đình Vũ thành dòng sông chính và cửa Nam Triệu thành cửa chính của sông Cấm. Hậu quả cảng Hải Phòng cạn nhanh và phải di chuyển về Lạch huyện.

Hình 1 : Luồng tàu biển vào cảng Hải  Phòng

Cảng Sài Gòn nằm chi lưu thuộc sông Đồng Nai có cửa là cửa sông Soài Rạp.Tàu biển qua cửa vịnh Gành Rái, sau đó theo sông Lòng Tàu lên thượng nguồn sông Đồng Nai rồi rẽ vào cảng Sài Gòn.Chính quyền Tp HCM lại từ bõ sông Lòng Tàu mà sử dụng cửa sông Soài Rạp. Việc Nạo vét cửa sông Soài Rạp đã đẩy nhanh việc nhiểm mặn sông Đồng Nai và mở cửa đưa triều dâng cao vào Tp HCM. Đây là một trong các  nguyên nhân chính gây ra tình trạng ngập sâu tại nội thành tại Tp HCM khi mưa lớn và triều cường. Hơn nữa tình trạng không ổn định của luồng Soài Rạp không chỉ vì cửa sông Soài Rạp bất ổn định có hiện tượng di chuyển như cửa Định An mà còn phải đối mặt với khu vực cạn ngay tại luồng Soài Rạp ở vị trí giao cắt với sông Vàm Cỏ. Song hệ lụy chưa dừng lại ở đây. Việc nạo vét sâu cửa Soài Rạp sẽ tăng lưu lượng thoát nước qua cửa Soài Rạp như vậy tốc độ dòng chảy tại sông Lòng Tàu sẽ giảm và đe dọa tình trạng bồi lắng tại sông Lòng Tàu. Việc xây dựng cảng Hiệp Phước xong mới tính chuyện luồng Soài Rạp là mua giầy rồi mới đo chân. Phải chăng phải giải phẩu chân ? Viết đến đây chợt nhớ đến câu châm ngôn : Người trí thức là người có thể làm được việc với số tiền ít nhất.

Hình 2 : Luồng tàu biển vào cảng Sài Gòn

Hiện Chính phủ và những nhà lảnh đạo Tp HCM đang đưa ra chiến lược xây dựng thành phố thông minh. Nhưng hành động của con người là đi ngược lại với những quy luật của tự nhiên. Để có một thành phố thông minh, trước hết phải là một thành phố biết sử dụng những quy luật sơ đẵng của tự nhiên, sau đó mới tính đến chuyện quản lý thành phố bằng những cảm biến tự động và kỹ thuật số. Vì vậy tư duy luồng Soài Rạp là vòng lẩn quẩn ở thời đại trí tuệ 1.0 ,

Ks Doãn Mạnh Dũng